W aktualnym stanie prawnym, pracodawca w przypadku pracowników i zleceniobiorców uzyskujących w miesiącu opodatkowany przychód w wysokości do 12800 zł, musi obliczać zaliczkę na podatek zarówno według zasad obowiązujących w 2022 r. jak i w dniu 31 grudnia 2021 r. Tę, która jest niższa pobiera i wpłaca do urzędu skarbowego. Od 10 marca 2022 r. obowiązek ten wynika bezpośrednio z ustawy PIT. Wcześniej, przepisy związane z tym nowym mechanizmem pobierania należności podatkowej zawarte były w rozporządzeniu.
Mechanizm „rolowania” zaliczek podatkowych przeniesiony do ustawy PIT
Po skomasowanej krytyce zmian przewidzianych w Polskim Ładzie, powodujących obniżenie wynagrodzeń netto wypłaconych na początku stycznia 2022 r., wydano rozporządzenie Ministra Finansów z 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 28), zwane dalej: rozporządzeniem.
Wspomniany akt prawny:
- wszedł w życie od 8 stycznia 2022 r. z mocą od 1 stycznia;
- przesunął pobór i wpłatę zaliczki z umów o pracę, zlecenie i m. in. emerytur, rent czy zasiłków ZUS;
- powinien mieć zastosowanie do zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych pobieranych w miesiącu, w którym podatnik uzyskał od płatnika przychody określone w art. 31 lub art. 34 ust. 1 ustawy PIT lub z umów zlecenia określonych w art. 13 pkt 8 ustawy PIT w wysokości nieprzekraczającej 12.800 zł, przy czym limit ten stosuje się odrębnie dla każdego źródła tych przychodów.
O rozporządzeniu z 7 stycznia 2022 r. napisaliśmy szerzej w artykule: Zmiany w pobieraniu zaliczek podatkowych (rozporządzenie MF z 7 stycznia 2022 r.) + kalkulator
Wskutek ogromnych zastrzeżeń co do „legalności” i skuteczności wprowadzenia do obrotu prawnego rozporządzenia z 7 stycznia 2022 r., ustawodawca w końcu uległ i uchwalił ustawę nowelizującą, która „przenosi” uregulowania rozporządzenia do ustawy PIT. Chodzi o opublikowaną w Dz. U. z 2022 r. pod poz. 558 ustawę z 24 lutego 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin (dalej: „ustawa nowelizująca z 24 lutego”). Na jej mocy:
- stosowanie nowego mechanizmu rozliczania zaliczek podatkowych stało się obowiązkiem przewidzianym w unormowaniach rangi ustawowej (a dokładniej rzecz ujmując w nowym art. 53a ustawy PIT);
- płatnik winien kontynuować, w oparciu o przepisy ustawy PIT, stosowanie mechanizmu przedłużonego terminu poboru i wpłaty zaliczek określonego w rozporządzeniu;
- zasadą kontynuacji objęte zostały miesiące od lutego do grudnia 2022 r.
Na czym polega nowy mechanizm pobierania zaliczek na podatek
Zastosowanie w praktyce nowego mechanizmu poboru zaliczek podatkowych wymaga od pracodawcy porównywania wysokości zaliczki PIT obliczonej zgodnie z regułami z 2022 r. z zaliczką wyliczoną według reguł z 2021 r. i pobierania z należności pracownika / zleceniobiorcy:
- zaliczki na podatek skalkulowanej na zasadach z 31 grudnia 2021 r. (a więc m.in. z zastosowanie odliczania składki zdrowotnej od podatku, „starej” kwoty zmniejszającej 43,76 zł i progu podatkowego na poziomie 85.528 zł), jeśli jest ona niższa od zaliczki z 2022 r. (w takim przypadku mamy do czynienia z tzw. „nadwyżką”, której nie pobiera się w miesiącu jej obliczenia, gdyż ustawodawca postanowił o przedłużeniu wszakże termin poboru tej nadwyżki do miesiąca, w którym wystąpi tzw. „ujemna różnica” czyli sytuacja, w której zaliczka obliczona na podstawie przepisów Polskiego Ładu jest niższa od zaliczki obliczonej według zasad z 2021 r.) lub
- zaliczki na podatek ustalonej zgodnie z regulacjami z 2022 r., gdy jest ona niższa od zaliczki z 2021 r. – w takich okolicznościach zaliczkę PIT powiększamy o niepobrane w minionych miesiącach 2022 r. „nadwyżki” zaliczek z 2022 r. nad zaliczkami z 2021 r. niepobranymi w poprzednich miesiącach. Przy czym w danym miesiącu „nadwyżkę” można pobrać tylko do kwoty „ujemnej różnicy” z danego miesiąca czyli do kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy zaliczką PIT z 2022 r. a zaliczką PIT ustalonej wedle reguł z 2021 r.
Sprawdź praktyczne kalkulatory uwzględniające nowy mechanizm poboru zaliczek na podatek
🧮 Kalkulator Wynagrodzeń 2022 (umowa o pracę – pobór zaliczki na podatek lub zerowy PIT)
Jak rozliczyć wynagrodzenie i obliczyć netto z umowy o pracę (pobór zaliczki na podatek lub zerowy PIT)?
➪ Kliknij i Sprawdź
🧮 Kalkulator Wynagrodzeń 2022 (umowa zlecenia – pobór zaliczki na podatek lub zerowy PIT)
Jak rozliczyć wynagrodzenie i obliczyć netto z umowy zlecenia (pobór zaliczki na podatek lub zerowy PIT)?
➪ Kliknij i Sprawdź
Zwrot nadwyżki podatnikowi
W przypadku gdy płatnik pobrał zaliczkę w części odpowiadającej nadwyżce zaliczki podatkowej obliczonej na mocy przepisów z 2022 r. nad zaliczką ustaloną według reguł z 2021 r. i nie przekazał tej zaliczki na rachunek urzędu skarbowego, wówczas niezwłocznie powinien zwrócić tę nadwyżkę podatnikowi (pracownikowi lub zleceniobiorcy). Tak stanowi art. 53a ust. 8 ustawy PIT.
Niezwłocznie w tym przypadku należy rozumieć bez zbędnej zwłoki, w najbliższym czasie, kiedy tylko będzie to możliwe.
Rezygnacja z przesunięcia terminu poboru części zaliczki na podatek
Pracownik lub zleceniobiorca może zawnioskować na piśmie o niestosowanie względem niego nowego mechanizmu pobierania zaliczek na podatek, polegającego na przedłużeniu terminu przekazania nadwyżki zaliczki PIT obliczonej zgodnie z Polskim Ładem nad zaliczką skalkulowaną wedle reguł z 31 grudnia 2021 r. Przed zmianą przepisów (czyli przed 10 marca 2022 r.) takie uprawnienie przysługiwało jednak tylko tym podatnikom, w przypadku których przy kalkulowaniu zaliczek podatkowych pracodawca nie uwzględnia kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek.
Aktualnie, ograniczenie to już nie obowiązuje, a zatem obecnie zrezygnować z nowego mechanizmu tzw. „rolowania” zaliczek podatkowych może złożyć każdy podatnik (także, ten który złożył PIT-2). Przesądza o tym brzmienie art. 53a ust. 9 ustawy PIT.
Podatnik (aktualnie również ten, który złożył PIT-2), może wystąpić z pisemnym wnioskiem o niestosowanie względem niego mechanizmu polegającego na tzw. „rolowaniu” zaliczek podatkowych.
Omawiany wniosek musi zostać uwzględniony przez płatnika przy obliczeniach należności podatkowej najpóźniej od miesiąca następnego po jego otrzymaniu.
